Hầu hết sự bất hạnh của nhân loại bằng nguồn từ chính họ - PLINY THE ELDER
Khi đối diện với sự phản bội hoặc tấn bi kịch, bản năng tìm cách đổ lỗi trong chúng ta áp đảo một cách mãnh liệt, bởi vì tính hợp lý của việc đỗ lỗi vốn không quan trọng, mà nó là liều thuốc duy nhất xoa diệu cảm xúc đau đớn mà chúng ta có. Đôi khi mục tiêu để đổ lỗi rất rõ ràng, đôi khi thì không; nhưng sự mất mát và tan thương cần phải có vật tế thần cho chúng.
Ở bất kỳ nơi nào, nếu có bất kỳ nguyên nhân nào, khi người ta cố gắng tìm kiếm, được đặt ra để lý giải cho tấn bi kịch của các cuộc chiến tranh và các cuộc tàn sát, chúng sẽ luôn là các sự đỗ lỗi mang tính chung chung. Điều này nằm trong bản chất của con người và cái khuynh hướng tìm cách kích động và chuẩn bị cho chiến tranh, cho phép họ điều động một nguồn tài nguyên khổng lồ của xã hội để dùng vào sự sản xuất và vận hành của những bộ máy chiến tranh, nơi tập hợp những khẩu súng giết người, bom, mìn, lựu đạn, xe tăng, máy bay, những kỹ thuật quân sự cầu kỳ, hàng triệu người đàn ông, cũng như hơn hàng triệu tấn thép và thuốc nổ, khắp thế giới, những cổ máy chiến tranh này được thiết kế đặc biệt chỉ dùng cho nhiệm vụ cướp đi mạng sống của người khác và đập nát nền tảng vật chất của những nền văn minh. Nếu không có chiến tranh, sẽ không có mâu thuẩn, sẽ không có thói ganh ghét giữa người với người, và dĩ nhiên không có súng máy và bom đạn. Vậy đó là nơi mà sự đỗ lỗi nên đặt đúng chỗ: chính chúng ta, vì chúng ta đều cùng nhau đồng ý một cách hèn nhát - nghĩ rằng chúng ta là những cá thể thực tế và đầy lý tính - rằng những đội quân và vũ khí chiến tranh là những thứ không thể tránh khỏi. Lỗi là ở chúng ta vì chúng ta đồng ý rằng, thậm chí là một cách ngấm ngầm, rằng bạo lực và các phương tiện của nó là điều cần thiết cho sự vận hành của thế giới. Sự đồng ý với sự sắp xếp để giết người là cội nguồn của mọi tấn bi kịch, dù là lớn hay nhỏ, đến từ việc chúng ta trang bị cho toàn thế giới những công cụ của thần chết, dẫn đến hàng ngàn người phải tử vong, trên khắp thế giới mỗi năm năm.
Mặc dù hầu hết sự đỗ lỗi đều có thể biện minh trong các ngữ cảnh chung chung, nó không hề phù hợp với những khía cạnh riêng biệt và quan trọng của cuộc sống, nói một cách cụ thế, sự tan vỡ trong các mối quan hệ cá nhân, nơi mà sự đỗ lỗi thường rất phổ biến. Thật sự thì một cách để vượt qua những bi kịch nho nhỏ này chính là học cách để ngưng đỗ lỗi cho nhau. Có một đối lập vô ích trong việc gán tội cho nhau: một người đàn ông đổ vạ cho vợ anh ta rằng cô ta đã ngoại tình và rời bỏ y, trong khi chính cô ta tới lượt mình chỉ trích anh ta cho cái khái niệm mà các luật sự hay gọi là ” constructive desertion - rời bỏ việc xây dựng mối quan hệ”, khái niệm này có lẽ (và thường là) mang hàm nghĩa rằng y không đáp ứng được nhu cầu tình dục của cô ta và thúc đẩy vợ của y bỏ rơi y. Khi chúng ta ngưng tìm cách đổ tội, chúng ta vừa nhận trách nhiệm cho phần lỗi lầm của chúng ta, vừa tự do nhìn nhận rằng những lời buộc tội không còn quan trọng và không liên quan tới vấn đề: cho những thứ xảy ra như một phần của sự quay cuồng trong cuộc sống, đổ tội chỉ làm mất năng lượng của chúng ta và tốt hơn ta nên chuyển hướng sang sửa chữa những thiệt hại và bắt đầu lại từ đầu.
Nhannht translated from Blame - The Meaning of Things - A.C.Grayling